Financiële opvoeding: kinderen en online geld uitgeven

Hoe kunnen kinderen bewust en veilig online omgaan met geld?

De internetwereld beïnvloedt ons dagelijkse leven: we winkelen, leren, communiceren en vinden ons vermaak online. We hebben 24/7 toegang tot informatie en producten en kunnen bijna altijd en overal online shoppen. De consumptieprikkels zijn overal. Wat betekent deze onbeperkte toegang tot het internet voor kinderen en jongeren? Specifieker, wat betekent dit voor hun koopgedrag? Lees in dit blog wat je in gedachten wilt houden over het online shopgedrag van je kinderen. 

Vanaf welke leeftijd mag je kind online winkelen?

Net als in fysieke winkels, gelden op het internet ook de regels van de handelingsbekwaamheid. Concreet betekent dit dat alleen meerderjarigen (18 jaar), onbeperkt offline en online aankopen mogen doen. Het probleem is dat maar weinig online winkels de leeftijd van hun klanten werkelijk controleren. Vaak is een snelle klik in de pop-up op "Ja, ik ben meerderjarig" al voldoende. 

Kinderen onder de 18 jaar

Kinderen en jongeren tot en met 17 jaar zijn niet volledig handelingsbekwaam. In plaats daarvan mogen zij iets kopen in het kader van de vrije besteding van zakgeld. Zij zijn dus in staat hun eigen aankoopbeslissingen te nemen, zolang zij daarvoor hun eigen financiële middelen gebruiken en toestemming van hun ouders hebben.

In het kort:

- Alleen meerderjarigen van 18 jaar oud mogen onbeperkt offline en online aankopen doen.
- Kinderen en jongeren onder de 18 jaar kunnen van hun zakgeld iets kopen.
- Bij online aankopen via internet moet je als ouder vooraf toestemming geven of de transactie achteraf toestaan.

→ Dit wil je weten over zakgeld: Hoeveel zakgeld en kleedgeld geef je vanaf welke leeftijd en waarom?

Waaraan geven kinderen en jongeren online geld uit? 

Scholieren besteden hun zakgeld, of het geld dat ze zelf verdienen met een bijbaantje, aan uiteenlopende dingen. Eten, snoep en drinken staat met stipt op de eerste plaats. 76% van de scholieren geeft hier geld aan uit. Dat blijkt uit het Nibud Scholierenonderzoek (2020). De online uitgaven die ze doen, hebben voornamelijk te maken met (spel)computers, games, apps en in-app aankopen. 62% van de scholieren geeft hier geld aan uit, gemiddeld €14 per maand.

Uit het Onderzoek online financieel gedrag jongeren (2017) blijkt dat vooral jongens hun geld online aan games en in-app aankopen besteden. Meisjes besteden hun geld online dan weer vaker aan kleding, schoenen, accessoires, cadeaus, gadgets en uitjes. 

→ In dit blog vertellen we je alles over bijbaantjes: Financiële opvoeding: geld verdienen met een bijbaan

In-app aankopen

Hoewel veel games gratis gespeeld worden, zullen kinderen na korte tijd meestal betaalde add-ons en premium versies tegenkomen voor nog meer speelplezier. Met de in-appvaluta van bijvoorbeeld Fortnite V-Bucks, FIFA Coins en Roblox Robux kunnen jongeren in-game accessoires kopen. Deze munteenheid werd gecreëerd om het voor jongeren gemakkelijker te maken om microtransacties of in-app aankopen te doen zonder te weten hoeveel geld ze echt uitgeven. Hierdoor verliezen kinderen de tastbaarheid van geld.

Zo’n in-app aankoop is dan zo gedaan. Om je kind wel de tastbaarheid van geld mee te geven, kun je hier samen over praten. Laat ze je het spel uitleggen, kijk en begrijp wat er achter zit. Dan wordt het des te gemakkelijker om een gesprek te voeren over dit soort aankopen en leer je jouw kind om op een bewuste en transparante manier met geld omgaan.  

Risico’s in-app aankopen:

• De druk om geld uit te geven van vrienden of de sociale omgeving
• De meeste online spellen vereisen interactie en samenwerking van spelers over de hele wereld. Als gevolg daarvan voelen vooral jongeren zich vaak onder druk gezet om bepaalde premiumfuncties te kopen om bij te blijven met de groep of een bepaalde influencer. Het is daarom belangrijk om de financiële weerbaarheid van je kind te versterken. 
• Overbesteding
• Het gebruik van in-game valuta maakt het voor jongeren bijzonder moeilijk om hun uitgaven voor in-game aankopen in het oog te houden. 
  
  

Veilig online bankieren voor kinderen

Omdat scholieren al op jonge leeftijd beginnen met online bankieren, is het belangrijk om in de gaten te houden of dit wel veilig gaat. Uit het Scholierenonderzoek (2020) blijkt dat de veiligheid op een aantal punten is teruggelopen, vergeleken met de resultaten uit 2016. Zo kijken jongeren minder goed of mailtjes ook écht van de bank afkomstig zijn, loggen minder vaak uit en delen vaker inloggegevens per mail met iemand anders. 

→ Meer weten over veilig bankieren? Lees dan ons blog: Hoe kun je internetoplichting voorkomen? 

Kinderen laten nadenken over hun online aankopen

De sleutel is goede communicatie tussen jou en je kinderen. Probeer hun interesses te begrijpen en praat over de aankopen die ze online doen. Zorg er ook voor dat je kinderen zich bewust zijn van internetcriminaliteit, zoals phishing en spoofing. Vooral als je kind een eigen betaal- of spaarrekening heeft.

Neem ook een kijkje in ons blogoverzicht. Daar leggen we regelmatig belangrijke financiële onderwerpen uit, helpen we je om geld te (be)sparen en geven we nuttige tips. 

→  Financiële opvoeding ligt niet alleen in handen van ouders. Ook scholen spelen hier een belangrijke rol in. Daarom geven wij financiële educatie en gastlessen in het basisonderwijs tijdens Bank voor de klas 2022.