Hervorming box 3 verloopt niet soepel

Hervorming box 3 verloopt niet soepel

De plannen voor het herzien van de Nederlandse vermogensrendementsheffing (box 3) staan onder druk. Demissionair staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit, CDA) heeft de kwestie opnieuw bij de Tweede Kamer gelegd. In een recent verstuurde brief schetst Van Rij de dilemma’s rondom de invoering van een nieuw ‘hybride stelsel’ voor de belasting op inkomsten uit sparen en beleggen. Dit voorstel komt te midden van politieke verdeeldheid sinds de laatste verkiezingen.

Hervorming is juridische noodzaak

De noodzaak voor hervorming werd dringend na het ‘kerstarrest’ van de Hoge Raad in 2021, waarin de bestaande heffing van box 3 in strijd werd bevonden met het Europees recht. De rechter droeg de overheid op om belastingplichtigen die bezwaar hadden gemaakt te compenseren. De voorgestelde hybride heffing zou belastingen heffen op basis van werkelijke rendementen in plaats van de huidige fictieve rendementen, die als onrechtvaardig worden gezien.

Het hybride stelsel

De nieuwe aanpak introduceert twee aparte heffingen: een vermogensaanwasbelasting en een vermogenswinstbelasting. De aanwasbelasting zou waardestijgingen van vooral liquide vermogen zoals spaargeld of aandelen belasten, zelfs als deze niet gerealiseerd zijn. Wel zouden waardedalingen uit het verleden daarmee verrekkend kunnen worden. De winstbelasting zou alleen gerealiseerde winsten belasten bij bijvoorbeeld de verkoop van illiquide middelen zoals vastgoed of belangen in startups. Dit complexe systeem zou een gigantische uitdaging vormen voor de Belastingdienst, die twee verschillende systemen moet implementeren.

Politieke verdeeldheid en technische uitdagingen

De Tweede Kamer heeft de staatssecretaris al laten weten enkele aanpassingen door te willen voeren. Zo zijn de formerende partijen VVD, NSC, PVV en BBB fan van de vermogenswinstbelasting en willen dat meer beleggingen daaronder vallen. Over de details van wat precies onder welke vorm van belasting valt en hoe liquide dat is zijn de partijen minder eensgezind. De politieke verdeeldheid, versterkt door de recente verkiezingsresultaten, maakt consensus binnen de Kamer moeilijk. Staatssecretaris Van Rij zal daarom nog een keer het conceptwetsvoorstel moeten aanpassen om het in juni bij de Raad van State te krijgen zodat het systeem in 2027 ingevoerd kan worden. Maar of de invoering überhaupt op tijd lukt is nog te zien. Uit een voorlopige uitvoeringstoets bleek dat de technische implementatie van de hybride heffing niet waarschijnlijk is voor de geplande invoering in 2027. Elk jaar uitstel kost de Nederlandse schatkist volgens schattingen ongeveer 400 miljoen euro.

Toekomst box 3

Het dilemma rond de vermogensrendementsheffing blijft een van de meest ingewikkelde fiscale vraagstukken. Deze belangrijke herziening is misschien te complex om door een demissionair kabinet te worden afgehandeld. Met de voortdurende juridische en technische uitdagingen en de noodzaak van breed politiek draagvlak blijft de toekomst van de Nederlandse vermogensbelasting onzeker.